การจัดฟัน (Orthodontics) เป็นการรักษาปัญหาการเรียงตัวของฟัน ฟันยื่น ฟันซ้อนเก ปัญหากัดสบฟัน รวมถึงแก้ปัญหาเกี่ยวกับขากรรไกร โดยใช้เครื่องมือจัดฟันในการเคลื่อนฟันไปตามแผนการรักษาของทันตแพทย์ ซึ่งทั้งเพื่อความสวยงาม และลดความเสี่ยงต่าง ๆ เช่น ฟันผุ โรคเหงือก ฟันสึก ฯลฯ ที่เกิดจากการเรียงตัวของฟัน โดยเครื่องมือจัดฟันจะมี 2 กลุ่มหลัก ๆ
- จัดฟันแบบเครื่องมือติดแน่น (โลหะ หรือ เซรามิก)
- จัดฟันแบบใส Invisalign
ทำไมต้องจัดฟัน
เพื่อแก้ปัญหาการเรียงตัวของฟัน ซึ่งคนไข้แต่ละคนมีสาเหตุ และปัญหาที่แตกต่างกัน โดยสาเหตุที่ก่อให้เกิดปัญหาการเรียงตัวของฟันได้แก่
- กรรมพันธุ์ การเรียงตัวของฟัน ขนาด รูปร่างของฟัน ขนาด รูปร่างของขากรรไกร แต่ละบุคคลมีความแตกต่างกัน เนื่องจากกรรมพันธุ์ ซึ่งทำให้เกิดปัญหาฟันซ้อนเก ฟันยื่น การกัดสบผิดปกติ
- สูญเสียฟัน หรือ ฟันเกิน อาจเกิดจากความจำเป็นที่ต้องถอนฟันไป จากอุบัติเหตุ การดูแลฟัน ทำให้เกิดช่องว่าง มีปัญหาฟันล้ม ฟันเอียงได้ หรือกรณีฟันเกิน จนเกิดการเบียดกันของซี่ฟันทำให้การเรียงตัวของฟันมีปัญหา
- พฤติกรรมบางอย่างที่มีผลต่อฟัน เช่น ติดขวดนมในวัยเด็ก การดูดนิ้ว กัดเล็บ กัดฟัน การกลืนโดยเอาลิ้นดุนฟัน การหายใจทางปาก
การจัดฟันแก้ปัญหาใดได้บ้าง
- ช่วยแก้ปัญหาเรื่องการเรียงตัวของฟัน ให้เป็นระเบียบ สวยงาม เพิ่มความมั่นใจ และช่วยให้ดูแลรักษาสุขภาพช่องปากได้ดียิ่งขึ้น ลดปัญหาฟันผุจากเศษอาหารที่เข้าไปติดซอกฟัน
- ช่วยให้การดูแลรักษาความสะอาดของฟันทำได้ดียิ่งขึ้น เมื่อฟันเรียงตัวเป็นระเบียบทำให้แปรงฟันได้ง่าย ช่วยลดปัญหาฟันผุ จนทำให้สูญเสียฟันในอนาคตได้
- ช่วยปรับรูปหน้าให้เข้าที่ แก้ปัญหาฟันยื่น ปากยื่น ปากอูม ฟันเยิน ช่วยเพิ่มความมั่นใจ
การจัดฟันเครื่องมือโลหะ 3M Unitek
การจัดฟันแบบเครื่องมือโลหะ เป็นการจัดฟันที่ได้รับความนิยมสูงสุด โดยการติดเครื่องมือโลหะไว้ที่ผิวของฟัน มีการใส่ลวดผ่านร่องของเครื่องมือจัดฟัน (Bracket) และใช้ยางรัด สามารถใส่ลูกเล่น ใส่สีสันเพิ่มความสดใสได้ตามต้องการ หรือจะใช้ยางสีเรียบเพื่อให้กลมกลื่นก็สามารถทำได้
โดยเครื่องมือจัดฟันจาก 3M Unitek เป็นเครื่องมือที่ด้วยโลหะปลอดสนิม มีผิวเรียบ มันวาว ทำให้คราบอาการ และคราบจุรินทรีย์ติดได้ยาก การผลิตมีความแม่นยำสูงทำให้ทันตแพทย์สามารถวางแผนการใช้แรง ทิศทาง องศา ในการเคลื่อนฟันได้แม่นยำตามแผน ช่วยลดระยะเวลา และเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดฟันให้ดียิ่งขึ้น รวมถึงยางโอริงคุณภาพจาก 3M เนื่องจากมีความเหนียว ทนทาน ไม่เปื่อยยุ่ยง่าย
ข้อดี-ข้อจำกัด ของการจัดฟันแบบโลหะ
ข้อดี
- ราคาไม่สูง มีแพคเกจการชำระที่ยืดหยุน หลากหลาย
- สามารถแก้ไขปัญหาฟันได้เกือบทุกรูปแบบ
- สามารถสนุกกับการเพิ่มลูกเล่น สีสันของยางได้
ข้อจำกัด
- ต้องพบทันตแพทย์เป็นประจำทุก เพื่อปรับเครื่องมือ
- ระหว่างจัดฟันจะทำความสะอาดได้ยากกว่าปกติ เนื่องจากมีเครื่องมือบนผิวฟัน
- อาจรู้สึกเจ็บ ตึง บริเวณปาก และฟัน ในช่วงการปรับเครื่องมือเพื่อเคลื่อนฟัน
จัดฟันเครื่องมือเซรามิก 3M Clarity
การจัดฟันแบบเครื่องมือเซรามิก เหมาะสำหรับคนไข้ที่ไม่ต้องการให้สังเกตเห็นได้ชัดว่ากำลังจัดฟันอยู่ ซึ่งเมื่อติดเครื่องมือเซรามิกไปบนผิวฟันแล้วจะกลมกลืนไปกับสีของฟัน เห็นเพียงลวดจัดฟัน มองคล้ายกับการใส่รีเทนเนอร์ แต่เครื่องมือมีความสามารถในการจัดฟันเทียบเท่าเครื่องมือโลหะ สามารถแก้ไขปัญหาฟันที่มีความซับซ้อนได้ดี
โดยเครื่องมือจัดฟันจาก 3M Clarity เป็นเครื่องมือทำจากเซรามิกมีความใส แวววาว ผ่านการทดสอบมาแล้วว่าไม่ติดสีจากอาหารหรือเครื่องดื่มที่คนไข้รับประทาน การผลิตมีความแม่นยำสูงทำให้ทันตแพทย์สามารถวางแผนการใช้แรง ทิศทาง องศา ในการเคลื่อนฟันได้แม่นยำตามแผน ช่วยลดระยะเวลา และเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดฟันให้ดียิ่งขึ้น
ข้อดี-ข้อจำกัด ของการจัดฟันแบบเซรามิก
ข้อดี
- สังเกตเห็นได้ยากว่ากำลังจัดฟันอยู่ เครื่องมือมีความสวยงาม
- สามารถแก้ไขปัญหาฟันได้เกือบทุกรูปแบบ
- สามารถสนุกกับการเพิ่มลูกเล่น สีสันของยางได้
ข้อจำกัด
- ต้องพบทันตแพทย์เป็นประจำทุก เพื่อปรับเครื่องมือ
- ระหว่างจัดฟันจะทำความสะอาดได้ยากกว่าปกติ เนื่องจากมีเครื่องมือบนผิวฟัน
- อาจรู้สึกเจ็บ ตึง บริเวณปาก และฟัน ในช่วงการปรับเครื่องมือเพื่อเคลื่อนฟัน
ขั้นตอนการจัดฟัน
- ปรึกษาทันตแพทย์ เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยปัญหา ตรวจดูโครงสร้างขากรรไกร ลักษณะฟัน และรูปหน้าของคนไข้ ความเสี่ยงต่าง ๆ และซักถามความต้องการ ความคาดหวังของคนไข้จากการจัดฟัน ทันตแพทย์จะให้คำแนะนำ แนวทางการรักษา รวมถึงค่าใช้จ่ายให้คนไข้ทราบ
- เก็บข้อมูล ทำประวัติ เมื่อคนไข้พอใจกับแนวทางการรักษา จะเริ่มขั้นตอนการพิมพ์ปากสร้างแบบจำรองฟัน X-Ray ดิจิตอล 2 ฟิล์ม ได้แก่ Panoramic, Lateral Cephalometric และอื่น ๆ ตามความจำเป็น รวมถึงถ่ายภาพ เพื่อออกแบบตำแหน่งของฟัน และวางแผนการรักษาอย่างละเอียด
- เคลียร์ช่องปาก โดยทันตแพทย์จะตรวจเช็คสุขภาพช่องปากของคนไข้ เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมเพื่อการติดเครื่องมือจัดฟัน เช่น ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน หรือผ่าฟันคุด/ฟันฝัง ฯลฯ ซึ่งส่งผลต่อการจัดฟัน หรือเมื่อทำการติดเครื่องมือแล้วจะรักษาได้ยาก ช่วยให้คนไข้มีสุขภาพฟันที่ดี พร้อมสำหรับการจัดฟัน
- ติดเครื่องมือ โดยอาจทำการติดเครื่องมือ บน-ล่าง พร้อมกัน หรือแบ่งติด บน หรือ ล่าง ทันตแพทย์จะดูตามความเหมาะสมของฟันคนไข้
- ปรับเครื่องมือ โดยตลอดระยะเวลาการจัดฟัน คนไข้จะต้องมาทำการปรับเครื่องมือ เปลี่ยนยาง ฯลฯ เพื่อให้การจัดฟันเป็นไปตามแผนการรักษา โดยขณะที่พบทันตแพทย์จะตรวจเช็คฟันของคนไข้ อาจมีการขูดหินปูน อุดฟัน ตามความจำเป็น
- ถอดเครื่องมือจัดฟัน เมื่อการจัดฟันเป็นไปตามแผนที่ได้วางไว้แล้ว ทันตแพทย์จะทำการถอดเครื่องมือจัดฟัน ขัดคราบกาว คราบบนผิวฟัน
- รีเทนเนอร์ หลังจากถอดเครื่องมือทันตแพทย์จะให้คนไข้ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟัน แนะนำให้คนไข้ใส่อย่างเคร่งครัดตามคำแนะนำของทันตแพทย์
- นัดตรวจเช็คฟัน ติดตามการรักษา
การดูแลระหว่างการจัดฟัน
- ใช้แปรงสีฟันจัดฟันโดยเฉพาะ เนื่องจากถูกออกแบบมาให้เหมาะสมสำหรับทำความสะอาดฟันคนไข้จัดฟัน ช่วยให้การแปรงฟันทำได้ดียิ่งขึ้น
- ใช้แปรงซอกฟัน และไหมขัดฟัน ร่วมด้วยทุกครั้ง เพื่อทำความสะอาดซอกฟัน และซอกของเครื่องมือจัดฟัน
- ใช้น้ำยาบ้วนปากสำหรับคนจัดฟัน เพื่อช่วยขจัดคราบบนผิวฟัน บนเครื่องมือ และช่วยป้องกันฟันผุ
- พยายามแปรงฟัน หรือบ้วนปาก หลังการรับประทานอาการทุกครั้ง
- พบทันตแพทย์ตามนัดหมายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้การจัดฟันเป็นไปตามแผน และตรวจเช็คสุขภาพฟัน
การดูแลหลังจัดฟัน
- แปรงฟัน รวมกับการใช้ไหมขัดฟัน อยู่เสมอ เพื่อรักษาความสะอาด และป้องกันฟันผุ
- ใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด
- ล้างทำความสะอาดอยู่เสมอ โดยไม่ควรใช้ยาสีฟันแปรงทำความสะอาดรีเทนเนอร์ เนื่องจากในยาสีฟันมีส่วนผสมของผงขัด ทำให้รีเทนเนอร์เป็นรอย กลายเป็นแหล่งสะสมของเชื้อแบคทีเรีย
พบทันตแพทย์เพื่อตรวจเช็คฟัน ขูดหินปูน เป็นประจำทุก 6 เดือน