ทันตกรรมทั่วไป (General Practitioner)

งานทันตกรรมทั่วไป (General Practitioner) คือ งานดูแลรักษาสุขภาพฟันโดยพื้นฐาน การให้คำปรึกษา การวินิจฉัยโรคเบื้องต้นต่าง ๆ เป็นหัตถการณ์ที่คนไข้ทำมากที่สุด ทั้งเพื่อการรักษา เช่น การอุดฟัน ถอนฟัน และทันตกรรมป้องกัน เช่น ขูดหินปูน เคลือบหลุมรองฟัน เคลือบฟลูออไรด์ เป็นต้น

 

การตรวจวินิจฉัย และให้คำปรึกษา

การตรวจวินิจฉัย และให้คำปรึกษา สอบถามอาการ เป็นขั้นตอนเบื้องต้นในการตรวจเพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับคนไข้แต่ละบุคคล ในขั้นตอนนี้คุณหมออาจมีการถ่ายภาพรังสี X-Ray พิมพ์ปาก ถ่ายภาพ แสกนช่องปาก เพิ่มเติมเพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำมากขึ้น

 

การขูดหินปูน

การขูดหินปูน (Dental Scaling) เป็นดูแลสุขภาพฟัน โดยการขูดเอาหินปูนทั้งใต้เหงือก และเหนือเงือกออก โดยเครื่องมือเฉพาะ โดยเครื่องขูดหินปูนจะใช้การสั่นของอัลตราโซนิคเพื่อช่วยให้หินปูนหลุดจากผิวฟัน รวมกับการขูดโดยใช้มือของทันตแพทย์

การขูดหินปูน ขัดฟัน ช่วยลดคราบบนฟัน ลดกลิ่นปาก และป้องกันการเกิดโรคเหงือกอักเสบ เหงือกบวม ซึ่งหากปล่อยไว้นาน อาจเกิดเป็นโรคปริทันต์อักเสบ ซึ่งเป็นสาเหตุให้ฟันโยก และสูญเสียฟันไป

 

การอุดฟัน

การอุดฟัน (Tooth Filling) คือ วิธีการบูรณะฟันที่มีการสูญเสียเนื้อฟันไป ด้วยสาเหตุต่าง ๆ เช่น ฟันผุ ฟันบิ่น ฟันแตก อุบัติเหตุต่าง ๆ โดยการเดิมวัสดุชนิดต่าง ๆ เข้าไปเพื่อทดแทนเนื้อฟันที่สูญเสียไป

ในปัจจุบัน วัสดุอุดฟันจะมี 2 กลุ่มหลัก ๆ คือ

  1. วัสดุอมัลกัม สีโลหะ เป็นวัสดุที่มีราคาถูก มีความแข็ง แต่ยึดเกาะได้ไม่ดี และไม่สวยงาม
  2. วัสดุคอมโพสิต สีเหมือนกัน เป็นวัสดุที่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน ให้การยึดเกาะที่ดี มีความแข็งแรงเพียงพอต่อการบดเคี้ยวอาหาร มีความสวยงามกลมกลืนกับสีฟันธรรมชาติ

 

การถอนฟัน

การถอนฟัน (Tooth Extraction) คือ การนำซี่ฟันออกจากเบ้ากระดูกขากรรไกร ด้วยอุปกรณ์ และเทคนิคเฉพาะของทันตแพทย์ ให้การรักษาภายใต้ยาชาเฉพาะที่ คนไข้จะไม่รู้สึกเจ็บ แต่อาจรู้สึกถึงแรงกด ๆ หรือแรงจากการดึง โยก เบา ๆ โดยสาเหตุหลักที่ต้องถอนฟันคือ

  • ฟันผุทะลุโพรงประสาทฟัน และไม่สามารถรักษาโดยการรักษาคลองรากฟันได้
  • ฟันโยก จากโรคปริทันต์ (โรคเหงือก) รุ่นแรง
  • ฟันแตก ฟันร้าว ถึงรากฟัน จนไม่สามารถบูรณะได้ด้วยวิธีทันตกรรมอื่น ๆ
  • ฟันเกิน ฟันที่เกิดผิดตำแหน่ง
  • การถอนเพื่อจัดฟัน ในเคสที่มีปัญหาฟันยื่น ฟันซ้อนเกมาก
  • ฟันคุด

โดยปกติหลังการถอนฟันทันตแพทย์จะให้คนไข้กัดผ้าเพื่อห้ามเลือด โดยคนไข้กัดแน่นไว้ประมาณ 30 นาที – 1 ชม. เลือดจะหยุดไหลเอง โดยระหว่างนี้แนะนำคนไข้เลี่ยงการบ้วนน้ำ บ้วนน้ำลาย งดพูดคุย ห้ามอมน้ำ อมน้ำแข็ง และหลังจากเลือดอย่าพยายามนำลิ่มเลือดบริเวณแผลออก ซึ่งอาจทำให้เลือดไหลได้

FAQ ทันตกรรมทั่วไป

งานทันตกรรมทั่วไป สามารถใช้สิทธิประกันสังคมได้หรือไม่ ?

ใช้สิทธิประกันสังคมได้ วงเงิน 900 บาท/ปี โดยสามารถใช้ในงานทันตกรรม ขูดหินปูน อุดฟัน ถอนฟัน และผ่าฟันคุดได้ โดยแจ้งพนักงานเพื่อเช็ควงเงินคงเหลือ และตัดออนไลน์ได้โดยไม่ต้องสำรองจ่าย

ซึ่งจะไม่ร่วมกับส่วนของการเบิกฟันปลอม ซึ่งคนไข้ต้องนำเอกสารไปเบิกที่สำนักงานประกันสังคมด้วยตัวเอง

ทำไมต้องขูดหินปูน ไม่ขูดได้หรือไม่ ?

เนื่องจากการมีหินปูนสะสมเป็นจำนวนมาก เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคปริทันต์อักเสบ (โรคเหงือก) หากรุนแรงอาจทำให้ฟันโยก และต้องถอนฟันในเวลาต่อมา จึงแนะนำคนไข้ตรวจฟัน ขูดหินปูนเป็นประจำทุก 6 เดือน

การขูดหินปูนมีข้อจำกัดอย่างไรบ้าง ?

ในคนไข้ปกติที่มีสุขภาพแข็งแรง ไม่มีโรคประจำตัว ไม่มีข้อจำกัดในการขูดหินปูน

แต่หากคนไข้มีโรคประจำตัวบางอย่าง ทานยาละลายลิ่มเลือด ควรแจ้ง และปรึกษาทันตแพทย์ก่อนทำการรักษา เนื่องจากการขูดหินปูนอาจทำให้เลือดออกมาก จึงต้องมีการวางแผนในการรักษาให้รัดกุม และปลอดภัย รวมถึงกรณีคนไข้เป็นโรคปริทันต์รุนแรง จะต้องทำการรักษาโรคเหงือก เกลารากฟันเสียก่อน เนื่องจากการขูดหินปูนเพียงด้านบนอาจทำให้การอักเสบรุนแรงขึ้น

ขูดหินปูนเจ็บ หรือเสียวฟันไหม ?

โดยมากมักจะมีอาการเสียวฟันเล็กน้อยในระดับที่ทนได้ แต่ในกรณีคนไข้มีหินปูนเยอะ มีหินปูนใต้เหงือก คอฟันสึก อาจมีการเจ็บ หรือเสียวฟันมากกว่าปกติได้ ซึ่งสามารถแจ้งคุณหมอเพื่อขอใช้ยาชาในการขูดหินปูนได้

ขูดหินปูนทำให้ฟันบางหรือไม่ ?

การขูดหินปูนโดยเครื่องอัลตราโซนิก เป็นเพียงการขูด กระเทาะเอาหินปูนแข็งบนผิวฟันออกเท่านั้น ไม่ได้ทำให้เนื้อฟันกรอนหรือบางลงแต่อย่างใด

อาจมีบางครั้งที่หลังขูดคนไข้รู้สึกฟันเป็นร่อง ฟันห่าง อันเนื่องจากคนไข้คุ้นชินกับการมีหินปูนเกาะปิดบริเวณดังกล่าวมานาน หลังจากขูดหินปูนที่เกาะอยู่ออกไป เหลือเฉพาะซี่ฟันธรรมชาติ จึงรู้สึกแปลกไปได้

หากมีรอยผุเพียงเล็กน้อย ไม่อุดได้หรือไม่ ?

แนะนำให้กำจัดรอยผุ และอุดฟัน เนื่องจากรอยผุเพียงเล็กน้อย ในอนาคตอาจจะมีขนาดใหญ่ ลึกขึ้น เนื่องจากเศษอาหารเข้าไปติด ไม่สามมรถแปรงทำความสะอาดได้ จนทะลุโพรงประสาทฟัน เกิดอาการปวดได้

เลือกอุดฟันด้วยวัสดุชนิดไหนดี ?

ในปัจจุบัน คุณหมอมักจะแนะนำให้อุดวัสดุคอมโพสิตสีเหมือนฟัน เนื่องจากมีการยึดติดที่ดี แข็งแรง คงทน มีความสวยงาม และมีโอกาสเกิดการผุเพิ่มใต้วัสดุอุดได้ยากกว่า

อุดฟันเจ็บ หรือเสียวฟันไหม ?

โดยปกติการอุดฟันที่เกิดจากฟันผุ คุณหมอต้องทำการรื้อฟันผุ และกรอแต่งฟันให้เหมาะกับการอุด ซึ่งคนไข้อาจรู้สึกเสียวฟันได้ ซึ่งหากกรณีรอยผุขนาดใหญ่ ผุลึก อาจมีการใช้ยาชาเพื่อให้รู้สึกสบายขณะอุดฟันได้

หลังอุดฟันมีอาการเสียวฟัน ต้องทำอย่างไร ?

โดยปกติอาการเสียวฟัน เป็นอาการที่อาจเกิดขึ้นได้หลังจากการอุดฟัน ซึ่งอาการจะค่อย ๆ หายไปเองตามลำดับใน 1-2 สัปดาห์ หากอาการเสียวไม่ลดลง เสียวฟันมากขึ้น หรือมีอาการปวด แนะนำให้นัดพบทันตแพทย์เพื่อแก้ไข

วัสดุอุดฟันมีอายุการใช้งานนานแค่ไหน ?

โดยปกติวัสดุอุดฟันจะมีอายุการใช้งาน 10-15 ปีขึ้นไป ปัจจุบันวัสดุอุดฟันมีการพัฒนาให้มีคุณภาพสูงขึ้นอยู่ตลอด ทำให้ระยะการใช้งานนานมากขึ้น แต่ทั้งนี้ขึ้นกับการดูแลรักษาของคนไข้ร่วมด้วย หากใช้กัดของแข็ง ดูแลความสะอาดไม่ดี อาจทำให้อายุการใช้งานสั้นลง หรือ วัสดุอุดฟันเกิดความเสียหายได้

ทำไมต้องถอนฟัน ไม่ถอนได้หรือไม่ ?

โดยปกติคุณหมอจะพยายามรักษาฟันคนไข้ให้อยู่ได้นานที่สุด แต่ในบางกรณีที่ไม่สามารถเก็บฟันซี่ดังกล่าวได้แล้ว แนะนำคนไข้ถอนฟันตามคำแนะนำของคุณหมอ

ขณะถอนฟันเจ็บไหม และเจ็บแผลนานแค่ไหน ?

ขณะถอนฟันจะมีการใช้ยาชาเฉพาะที่เพื่อระงับความรู้สึก คนไข้จะไม่รู้สึกเจ็บขณะถอนฟัน แต่จะรู้สึกถึงแรงกด แรงดึง เบา ๆ เท่านั้น

หลังจากถอนฟันอาจมีอาการเจ็บแผลประมาณ 3-5 วัน ซึ่งสามารถบรรเทาอาการได้ด้วยยาแก้ปวดตามที่ทันตแพทย์จ่ายให้

ก่อนถอนฟันทำไมต้อง X-Ray ?

เนื่องจากคุณหมอไม่สามารถมองเห็นรากฟัน ตำแหน่ง และสภาพกระดูกได้ การถ่ายภาพ X-Ray จึงช่วยให้การถอนฟันปลอดภัย และสำเร็จได้เร็วมากขึ้น เนื่องจากคุณหมอจะสามารถวางแผนก่อนการถอนฟันได้

เมื่อถอนฟันไปแล้วต้องใส่ฟันทดแทนหรือไม่ ?

หากฟันที่ถอนเป็นฟันในตำแหน่งแนะนำให้ถอน เช่น ฟันคุด ฟันเกิน ถอนเพื่อจัดฟัน

หลังถอนฟันแล้วประมาณ 1-2 เดือน เมื่อแผลหายสนิด แนะนำคนไข้ปรึกษาคุณหมอเพื่อใส่ฟันทดแทน เนื่องจากหากฟันในตำแหน่งดังกล่าวหายไป จะทำให้ฟันข้างเคียงล้มเข้าหาช่องว่าง รวมถึงฟันคู่สบยืดยาวออกมาได้ จึงแนะนำใส่ฟันทดแทน เพื่อป้องกันปัญหาที่จะเกิดในอนาคต เพิ่มความมั่นใจ และเพิ่มประสิทธิภาพในการบดเคี้ยว