ครอบฟัน (Crown) คือ การบูรณะฟันโดยการครอบทับตัวฟัน ที่ผ่านการกรอแต่งให้มีขนาดเล็กลง เพื่อเสริมความแข็งแรงให้กับตัวฟัน และทำหน้าที่ทดแทนชั้นของเคลือบฟัน (Enamel) โดยวัสดุที่นำมาสร้างเป็นครอบฟันมีหลายชนิด เช่น โลหะ, เซรามิก (All Ceramic), โลหะหุ้มเซรามิก (PFM) หรือโลหะมีค่าต่าง ๆ เพื่อให้เกิดความแข็งแรง สามารถใช้งานได้เสมือนฟันธรรมชาติปกติ และเพื่อความสวยงาม
ทำไมต้องครอบฟัน
เมื่อฟันเกิดความเสียหายรุนแรง ร้าว แตก บิ่น หัก จนไม่สามารถอุดได้ หรือฟันที่ผ่านการรักษาราก ความเสียหายต่าง ๆ ทำให้เนื้อฟันเหลือน้อย โครงสร้างฟันขาดความแข็งแรง รวมถึงมีความไม่สวยงามเกิดขึ้น จึงต้องมีการทำครอบฟันเพื่อบูรณะตัวฟันให้กลับมาแข็งแรงดังเดิม เพื่อตกแต่งรูปทรงให้สวยงาม เป็นระเบียบ และเพิ่มประสิทธิภาพในการกัดสบ การบดเคี้ยวที่ดียิ่งขึ้น
ประเภทของวัสดุในการทำครอบฟัน
แบ่งเป็น 3 กลุ่มหลัก ๆ ซึ่งทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินและแนะนำตามความเหมาะสมของฟันคนไข้
- ครอบฟันเซรามิกล้วน (All Ceramic) เป็นประเภทที่นิยมมากที่สุดในปัจจุบัน เนื่องจากมีสีเหมือนฟัน มีความกลมกลืนกับฟันซี่ข้างเคียง และด้วยเทคโนโลยีวัสดุปัจจุบันทำให้มีความแข็งแรงเพียงพอต่อการบดเคี้ยว ทำการขึ้นรูปโดยระบบคอมพิวเตอร์ (CAD-CAM-CNC) ทำให้มีความแม่นยำสูง
- โลหะล้วน (Full Metal) เป็นครอบฟันชนิดแรก ๆ ที่มีการสร้างขึ้น ทำจากโลหะได้หลายชนิด อาทิเช่น สแตนเลส โคบอลต์โครเมียม นิเกิลโครเมียม หรือกลุ่มโลหะมีค่า ทองคำ ทองคำขาว พาราเดียม ซึ่งมีความแข็งแรงสูง โอกาสแตกหักน้อย และสามารถให้ตัวได้ในโลหะบางชนิด แต่จะขาดในด้านความสวยงามเนื่องจากสีแตกต่างจากฟันซี่อื่น ๆ
- ครอบฟันโหละผสมเซรามิก (PFM) เป็นการแก้ปัญหาด้านความสวยงามของครอบโลหะล้วน โดยนำเซรามิกมาหุ้มทับด้านนอกของครอบฟันโลหะ ปัจจุบันไม่เป็นที่นิยมเนื่องจากต้องกรอแต่งฟันมาก ส่วนของเซรามิกมีโอกาสแตกร้าว และวัสดุที่นำมาทำครอบเซรามิกล้วนมีความแข็งแรงเพียงพอต่อการบดเคี้ยวได้อย่างดีแล้ว
การทำครอบฟันโดยระบบดิจิตอล 3 มิติ คืออะไร ดีอย่างไร
ในปัจจุบันมีการนำเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามาเพื่อการออกแบบชิ้นงานทันตกรรมมากยิ่งขึ้น โดยงานที่ได้รับความนิยมแพร่หลายมากขึ้นในปัจจุบันคือการทำครอบฟัน โดยการแสกนฟัน 3 มิติ (3D Oral Scan) เพื่อสร้างแบบจำลองฟันในคอมพิวเตอร์ ทดแทนการพิมพ์ปาก คนไข้จึงรู้สึกสบายกว่า
CAD (Computer Aided Design) คือ การนำคอมพิวเตอร์เข้ามาช่วยในการออกแบบ เป็นการคำนวณ และจำลองทางเรขาคณิตเพื่อให้ได้รูปแบบจำลองของชิ้นงานในซี่ฟันนั้น ๆ โดยมีซอฟท์แวร์เฉพาะเพื่อการวางแผนรูปร่างฟัน ทิศทาง การกัดสบ แรงที่กระทำต่อฟันในแต่ละซี่
CAM (Computer Aided Manufacturing) คือ การนำคอมพิวเตอร์มาช่วยในการผลิต เพื่อการคำนวณ วางแผนสร้างชิ้นงาน โดยคำนึงถึงตัววัสดุ การหดตัว การขึ้นรูป ฯลฯ โดยอ้างอิงจากรูปแบบจำลองในขั้นตอนการออกแบบ (CAD) จากความสามารถของซอฟท์แวร์ทำให้สามารถขึ้นรูปงานที่มีความซับซ้อนมากขึ้น มีรายละเอียดดียิ่งขึ้น
CNC (Computer Numerical Control) คือ การใช้คอมพิวเตอร์ควบคุมการทำงานของเครื่องจักร ในที่นี้คือเครื่องขึ้นรูปชิ้นงาน 3 มิติ เพื่อให้ชิ้นงานที่ได้มีความถูกต้องแม่นยำสูงสุด ได้ชิ้นงานที่สวยงาม มีรายละเอียดตามการออกแบบ
โดยขั้นตอนทั้งหมดนี้ทางคลินิกทันตกรรม เดนทัลโซลูชั่น ได้นำมาใช้ให้บริการคนไข้ เพื่อให้เกิดความสำเร็จสูงสุดในการรักษา มีความถูกต้อง แม่นยำ ลดระยะเวลาในการแก้ไขงาน เพื่อให้คนได้ได้รับบริการที่ดีที่สุด โดยเทคโนโลยีทางทันตกรรม
ขั้นตอนการทำครอบฟัน
การทำครอบฟันใช้เวลาพบทันตแพทย์ 2-3 ครั้ง และการติดตามการรักษาหลังจากทำครอบฟัน ใช้เวลารวมทั้งสิ้นประมาณ 2-4 สัปดาห์
- การทำครอบฟันทันตแพทย์จะทำการวางแผนการรักษา แล้วจึงทำการกรอแต่งฟันให้มีขนาดเล็กลง มีรูปร่าง ขนาด ที่เหมาะสมในการรองรับครอบฟัน โดยในขั้นตอนนี้จะมีการทำครอบฟันชั่วคราวใส่ให้คนไข้ เพื่อปกป้องฟันที่ผ่านการแต่งมาแล้ว ใช้เวลาประมาณ 45-60 นาที
- ขั้นตอนของการแสกนฟัน 3 มิติ (หรือพิมพ์ปาก) เพื่อนำไปออกแบบชิ้นงานครอบฟันที่เฉพาะเจาะจงกับคนไข้แต่ละบุคคล รวมถึงวัดสี เทียบสีของฟัน เพื่อให้ได้ชิ้นงานที่สวยงาม กลมกลื่นกับฟันข้างเคียง ใช้เวลาประมาณ 15-30 นาที ทันตแพทย์อาจทำทันทีหลังจากการกรอแต่งครอบ หรือ นัดมาภายหลังโดยประเมินตามความเหมาะสมในคนไข้แต่ละบุคคล
- ขั้นตอนการใส่ครอบฟัน โดยหลังแสกนฟัน 3 มิติ หรือพิมพ์ปาก ประมาณ 1-2 สัปดาห์ ทันตแพทย์จะนัดคนไข้มาใส่ครอบฟัน โดยในขั้นตอนนี้จะมีการลองชิ้นงาน ทดสอบการกัดสบ ความแนบสนิดของชิ้นงาน อาจมีการตกแต่งเล็กน้อยเพื่อให้เหมาะสมกับคนไข้มากที่สุด แล้วจึงทำการยึดด้วยกาวทางทันตกรรมอย่างถาวร
การดูแลรักษาครอบฟัน
- ดูแลความสะอาด แปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟัน เพื่อทำความสะอาดเสมือนฟันธรรมชาติซี่หนึ่ง
- พบทันตแพทย์ทุก 6 เดือน เพื่อตรวจเช็คครอบ ดูรอยความเสียหาย ขูดหินปูนอยู่เสมอ
- หากมีอาการผิดปกติ เช่น ครอบสูง กัดแล้วอาการเสียว เจ็บ ปวด ครอบฟันหลุด ควรรีบพบทันตแพทย์เพื่อทำการแก้ไขต่อไป
- หลีกเลี่ยงการเคี้ยวของแข็ง ซึ่งอาจทำให้เกิดการบิน แตก ของครอบฟันได้ หรือแม้วัสดุในการทำครอบฟันจะมีความแข็งแรงเพียงพอ แต่ในบางครั้งฟันธรรมชาติที่รองรับครอบฟันอาจมีความเสียหาย อ่อนแอกว่าปกติทำให้เกิดความเสียหายต่อตัวฟันได้